Vitiligo en zonnestraling, is dat een goede combinatie?

Wat doet zonnestraling op een huid met vitiligo?

Er wordt veel aandacht besteed aan de gezonde huid met betrekking tot zonnestraling en de gevolgen hiervan, maar uit ervaring weet ik dat er velen zijn met een aangedane huid, zoals bijvoorbeeld vitiligo. Hoe is het gesteld met hun leefregels ten aanzien van de zon. Kunnen zij niet of mogelijk juist wel in de zon?

In mijn huidtherapie praktijk zag ik patiënten met wisselende huidproblemen, zo ook met vitiligo. Behalve vragen over de behandeling van vitiligo, zoals het camoufleren van de witte vlekken met behulp van camouflagecrème of door middel van dermatografie (medische tatoeage), kwam ook de verzorging van de ongepigmenteerde huid aan de orde en de mogelijkheden voor behandeling.

We konden nu, na een lange regenachtige periode, eindelijk weer van de zon genieten. Veel mensen weten dat de straling van de zon niet altijd goed voor hun huid is, maar slaan toch vaak de goed bedoelde adviezen in de wind. De verleiding om ontspannen op een ligstoel van de zon te gaan genieten en de lichte huid weer wat kleur te geven, is voor velen moeilijk te weerstaan. Er zijn heel wat vragen te stellen en antwoorden te geven. Het in de zon gaan zitten is niet voor iedereen vanzelfsprekend. 

De maatstaven voor het verblijf in de zon verschilt per persoon en is mede afhankelijk van leeftijd, huidtype, op welk moment van de dag je je aan de zon blootstelt en uiteraard ook de locatie waar je je bevindt.

Doordat zonnestraling huidbeschadigingen kan veroorzaken met huidverbranding en zelfs huidkanker tot gevolg, blijft het een sterk punt van aandacht houden. Zeker als men weet dat een kwart van de Nederlanders nog steeds onverstandig handelt bij het zonnen en huidkanker nog de meest voorkomende soort kanker in Nederland is (KWF).

Vitiligo wordt gezien als een huidaandoening.

Vitiligo is een chronische ziekte. Je wordt er niet mee geboren, het is niet besmettelijk en het komt op alle leeftijden voor. Het is een auto-immuunziekte van de opperhuid, waarbij het lichaam zijn eigen pigment (melanine) dragende cellen vernietigd. De vlekken kunnen zich uitbreiden, maar ze kunnen ook weer (gedeeltelijk) verdwijnen.

De ziekte wordt ook wel Leukoderma genoemd en kenmerkt zich door witte vlekken (pigmentloos) die scherp begrensd zijn, variërend in grootte, uiterlijk en locatie. De witte vlekken zijn omringd door een gepigmenteerd randje welke donkerder is dan de kleur van de omliggende huid. Dat maakt het camoufleren van deze vlekken zo gecompliceerd. Er bestaan verschillende vormen van Vitiligo.

Het belang van zonnestraling op de huid met vitiligo.

Zonnestraling heeft ook een gunstige invloed. Door meer aanmaak van vitamine D verhoogt het onze weerstand en verkleint het de kans op depressies bij ouderen boven de 50 jaar (VU Medisch Centrum). Het verlaagt ook de kans op verschillende kankersoorten, zoals darmkanker, prostaat-en borstkanker en het vermindert de kans op het ontstaan van immuunziekten, zoals MS.

Vitiligo is een huidaandoening met een verhoogde lichtovergevoeligheid, doordat er weinig tot geen pigment in de huid zit. Hierdoor biedt de huid minder bescherming tegen de schadelijke zonnestraling, met een grotere kans op huidverbranding.

Zonlicht is belangrijk voor de aanmaak van vitamine D. Er wordt eenvoudiger vitamine D in de huid aangemaakt als deze ongepigmenteerd is, dus bijvoorbeeld bij vitiligo, mits de huid onbedekt is, dus ook zonder camouflage crème en beschermd is met een lage SPF. Het effect is groter als dit in combinatie gebeurt met UVB lichttherapie. Hierdoor is het in sommige gevallen mogelijk om de huid weer iets rozer te laten kleuren en/of licht te laten pigmenteren. Hoeveel zonnestraling acceptabel is bij Vitiligo is nog moeilijk te zeggen. Ik begreep dat een aantal minuten per dag in de zon met ontbloot gezicht en handruggen al zouden kunnen volstaan. 

Aandachtspunt voor zonnestraling bij een huid met vitiligo.

De volgende aandachtspunten zijn van belang:

• de vlekken zijn niet gepigmenteerd, dus bieden geen bescherming tegen de zon
• uitgebreid zonnen wordt daarom door de artsen sterk afgeraden, want
  • de zon zou ook een trigger kunnen zijn tot meer gevoeligheid van deze huid voor de zon
  • waarbij verbranding zelfs kan leiden tot het ontstaan van meer vlekken
• bedek de huid met UV werende kleding. De mate van bescherming hangt af van de stof, textiel en de vochtigheid van de stof. Dit geeft een bescherming zoals een SPF 50 Ter illustratie: een wit en nat t- shirt beschermt minder dan SPF 15 (KWF)
• probeer niet te krabben als de huid is gaan jeuken vanwege zonnebrand. Dit en ook wondjes kunnen de laesies verergeren
• misschien ten overvloede: bescherm de huid altijd met een SPF 30 of SPF 50 en herhaal dit om de 2 uur. Gebruik zo nodig een waterbestendig anti zonnebrandmiddel en smeer een half uur vooraf aan de zon blootstelling
• wees terughoudend met laserbehandelingen
• vraag uw verzekeringsmaatschappij welke behandelingen u vergoed kunt krijgen (bijvoorbeeld huidtherapie)

Sommige mensen geven zelfs matige blootstelling aan de zon de schuld van nieuwe vitiligo-laesies. Hiervan is niet bewezen dat dit ook daadwerkelijk zo is. Het kan ook een perceptie zijn omdat de nieuwe vitiligo plekken pas duidelijk zichtbaar worden wanneer het bruining effect de omringende huid donkerder heeft gemaakt.

Een voorbeeld uit de praktijk.

“Een mevrouw van 45 jaar met vitiligo zag ik na een aantal jaren weer terug in mijn praktijk, waar ik tot vorig jaar werkzaam is was. Haar vitiligo was verder uitgebreid en de witte vlekken zaten behalve in haar gezicht nu ook in haar hals, op het decolleté, onderarmen en handruggen, juist op plaatsen die aanstotelijk kunnen zijn voor haar omgeving. Gelukkig zat de vitiligo niet op haar behaarde hoofdhuid, zoals in haar familie voorkwam. Haar gezicht was prachtig gecamoufleerd met de camouflage crèmes die we toentertijd hadden uitgezocht. Deze techniek beheerste ze goed. Haar familie was begripvol, maar in de werksfeer was de acceptatie moeilijker. Zelfs in de zomer droeg ze hooggesloten kleding om geen aanstoot te willen geven.

Mede door haar inmiddels negatief gevormde zelfbeeld en chronisch slaaptekort moest ze op haar werk verzuimen. Ze bezat even niet de vitaliteit en de souplesse om zich in deze situatie te handhaven op de werkvloer. We hebben de situatie in kaart gebracht en de mogelijkheden besproken.  Ze had in het verleden wel stappen ondernomen, maar zag toen, mede door ziekte in haar gezin, geen heil in de situatie.

Het effect van UVB lichttherapie.

Ik heb haar gewezen op verschillende sites (o.a. de website van vitiligo) om zich toch weer te gaan verdiepen in de mogelijkheden die er voor vitiligo zijn (gekomen). De linken op deze site verschaffen nog veel meer informatie. Hierdoor kwam ze goed beslagen ten ijs bij de dermatoloog, begreep ze hem beter en konden verdere stappen worden ondernomen.

Er werd gestart met UVB-lichttherapie, 2x in de week eerst gedurende een jaar. Ze werd blootgesteld aan UVB straling en door het langzaam opvoeren van het schema heeft ze geen last gehad van verbrandingen. In haar geval is het pigment in lichte mate teruggekomen. Het was soms een beproeving om voor een paar minuten naar het ziekenhuis te komen, maar het einddoel lonkte. Misschien vindt er een herhaling van de UVB lichttherapie plaats, maar dan kent ze het klappen van de zweep.

Ze is er beter van geworden.

Doordat de vitiligo in haar gelaat en hals ondertussen lichter gepigmenteerd was geraakt, konden we het merk van de camouflagecrème en de kleuren hiervan aanpassen. Er kan te zijner tijd nog dermatografie overwogen worden. Dit kan alleen als de vitiligo al enkele jaren stabiel  is. Hierbij moet de situatie goed in ogenschouw worden genomen en moeten de voor- en nadelen besproken worden. Deze behandeling zou een mogelijkheid kunnen zijn, maar het is geen Haarlemmer olie. Uiteraard is dit bekend bij mevrouw.”

Mijn conclusie:

Deze  informatie over de zonnestraling zal u niet verbazen uit de pen van een ervaren huidtherapeut. Ook in deze blijft gezond verstand een goede zaak.

Zonnebrand is onaangenaam en huidkanker moet verre van u blijven, maar regelmatig een weloverwogen blootstelling aan de zon is noodzakelijk om te profiteren van de gezondheids- en stemmingsverhogende voordelen die de zon ons biedt.

Voor vragen over vititigo, camouflage therapie, producten of dermatografie mogelijkheden kunt u altijd contact met ons opnemen.

 

 Laat de zon op de juiste manier behulpzaam zijn bij de verbetering van uw vitiligo

Truus van der Werff is huidtherapeut en geregistreerd bij het Kwaliteitsregister voor paramedici (BIG geregistreerd) en lid van de vereniging voor Huidtherapeuten.